گروه فرهنگ جهان نیوز: به باور بسیاری سینمای ایران در اکران عمومی قدرت جذب اقشار مختلف اجتماعی را ندارد. با این وجود دقت در میزان فروش و اقبال مخاطبان در فصل های مختلف اکران عمومی می تواند ذائقه مخاطبان سینما را نشان دهد و در مطالعات سینما همیشه فاکتور مهمی به حساب آید. پایان سال ۹۳ بهترین فرصت و بهانه است برای بررسی ۵۶ فیلم اکران شده و میزان فروش آن ها در فصول مختلف سالی که شاهد اکران های موفق زیادی بود.اکران نوروز/دلخوری،اقبال مردم، فروش بالااکران نوروز به دلیل فراغت مردم در ایام تعطیل سال جدید و اقبال به سالن های سینما همیشه برای فیلمسازان جذاب و پر اهمیت بوده است. فصل اکرانی که شاید بتوان گفت اخبار آن هر ساله اصلی ترین خبر های سینما را پس از برگزاری جشنواره فجر هر آن سال به خود اختصاص می دهد و کار گاهی به جایی می رسد که برخی فیلمسازان اکران نوروز را حق خودشان می داند. حقی که البته معلوم نیست چگونه به آنها می رسد. انتخاب فیلم ها برای اکران نوروز هر ساله باب دلخوری و گله گذاری های تازه ای را در میان سینماگران باز می کند.«معراجی ها»،«چ»، «خط ویژه»، «طبقه حساس» و «با دیگران» پنج فیلمی بود که توسط شورا ی صنفی اکران برای اکران نوروز ۹۳ انتخاب شد و جمع فروش ۱۵ میلیاردی را رقم زد. فیلم هایی که هر کدام به دلایل مختلف پیش بینی می شد فروش بالایی در اکران عمومی به دست آورند و با اقبال مخاطبین مواجه شدند. دلایلی نظیر طنز بودن برای خط ویژه و طبقه ی حساس، تداوم فروش بالای آثار دهنمکی برای معراجی ها و البته برند حاتمی کیا و کیفیت فنی آخرین ساخته ی او یعنی چ شاید اصلی ترین دلایل برای انتخاب این فیلم ها برای اکران نوروز۹۳ بود. چ ۲.۵ و معراجی ها ۵.۵ میلیارد فروختند و یک فصل اکران موفق را رقم زدند. در این لیست تنها «با دیگران» وصله ی ناجور به حساب می آمد.اما پدیده سال گذشته «اکران های دانشگاهی» بود که در کنار اکران سینمایی نه تنها رونق ویژه داشت بلکه فروش جالب توجهی را هم برای برخی فیلمهای مورد علاقه دانشجویان رقم زد که چ و شیار ۱۴۳ از جمله آنها بود. مثلا آمار به دست آمده از فروش «چ» در دانشگاه ها تا ۱۵ فروردین نود وسه عدد ۱۳۰ میلیون تومان بود که بعد از آن هم ادامه یافت و فروش دانشگاهی بیش از ۲۰۰ میلیون تومان را برای این فیلم رقم زد که از جمع فروش ۱۱ فیلم اکران شده در گروه سینمایی هنر و تجربه در بازه زمانی ۵ ماه بیشتر بود!متروپل، زندگی مشترک آقای محمودی و بانو، اشباح و زندگی جای دیگری است فیلم هایی بودند که در نوبت دوم اکران بهار به نمایش در آمدند فیلم هایی که سعی شده بود هر کدام یکی از المان های مورد نیاز فروش را داشته باشد. فیلم مهرجویی و کیمیایی دو کارگردان کهنه کار سینمای ایران در حالی همزمان اکران می شد که هر دو در زمان نمایش در جشنواره فیلم فجر با حواشی ای از جانب منتقدین همراه شد و اعتراضات فراوانی را نسبت به فیلم های آن ها به وجود آورد. البته فروش ناموفق این دو فیلم در فصل اکران نشان داد انتقادها و تمسخرهای زمان جشنواره بی پایه نبوده است.اکران تابستان/ بلیت نیم بها،ماه رمضان، تردید در دیده شدناکران تابستان ۹۳ بعد از بازیهای جام جهانی هم با حواشی جالبی همراه بود. عده ای از آن جهت که اثرشان در ماه مبارک رمضان اکران شود ناراضی بودند. آن ها معتقد بودند در این ماه مردم به دلیل فشار روزه داری و مشغله های دیگر فرصت سینما رفتن ندارند. البته شورای صنفی نمایش کوشید با نیم بها کردن بلیت سانس اول و دوم هر سینما تا حدودی این مسئله را بر طرف کند.«آذر،شهدخت پرویز و دیگران»، «امروز»، «شهر موش ها»، «ردکارپت»، «برف»، «کلاشنیکف»، «خواب زده ها»،«آرایش غلیظ»،«خانوم»،«دیگری» و «۵۰ قدم آخر» مهمترین فیلم هایی بودند که برای اکران تابستان در نظر گرفته شدند. هر کدام یکی از فاکتور های فروش را داشتند. از کارگردان صاحب نام گرفته تا حواشی زمان اکران آن ها در جشنواره فیلم فجر و البته در همین بازه زمانی ردکارپت با تکیه بر خلاقیت عطاران در طنز توانست با فروش بیش از پنج میلیارد جوز پر فروشهای سال قرار گیرد..«شهر موش ها» اما از مدت ها پیش از اکران با تبلیغاتی متفاوت و مبتکرانه به پیشواز مخاطبینش آمده بود. فیلمی که به سی و دومین جشنواره فیلم فجر نرفته بود و مستقیم وارد چرخه ی اکران عمومی می شد. موش های خاطره انگیز توانستند با فروش بیش از ده میلیارد عنوان پرفروش ترین فیلم سال را از آن خود کنند.در این میان آذر پرویز شهدخت و دیگران ، کلاشنیکف، آرایش غلیظ، رد کارپت و خواب زده ها توانستند به باشگاه میلیاردی ها بپیوندند و «۵۰ قدم آخر» با فروش بسیار پایینی که در گیشه داشت شسکت سنگینی برای کارگردان خاطره ساز نسل دهه ی شصت کیومرث پوراحمد به حساب می آید. فیلم «آتش بس۲» اثر دیگری بود که بدون حضور در جشنواره فجر، در شهریور ماه اکران شد با فروش بیش از ۵ میلیارد توانستدر جذب مخاطب موفق باشد.اکران پاییز/ شیار ۱۴۳ از راه می رسدفصل پاییز و اکران های آن در حالی آغاز می شد که همه منتظر دیدن شگفتی سال یعنی «شیار۱۴۳» بودند. فیلمی که در جشنواره فیلم فجر حواشی تلخ و شیرینی را برای سینمای یران به همراه داشت. شیرینی هایی که مربوط می شد به سوژه ی کار و موفقیت کارگردان در بیان سینمایی آن و همچنین حمایت کارگردان خوش نام سینمای دفاع مقدس یعنی ابراهیم حامی کیا از این فیلم. و تلخی هایی نظیر بیرون ماندن آن از جمع فیلم های سودای سیمرغ که تبدیل به نقطه ای تاریک در خصوص عملکرد هیئت انتخاب جشنواره سی و دوم شد. شیار ۱۴۳ در اکران پاییز سه میلیارد و هفتصد میلیون تومان فروخت تا رونقی به گیشه سینماها در سرمای پاییز داده باشد.«ساکن طبقه ی وسط»، «مستانه»، «تراژدی»، «چند متر مکعب عشق»، «مهمان داریم» دیگر فیلم های مهمی بودند که در پاییز ۹۳ به اکران عمومی راه پیدا کردند. شهاب حسینی نخستین بار در مقام کارگردان «ساکن طبقه ی وسط» را با فیلمنامه ای از محمدهادی کریمی ساخته بود. فرح بخش پس از جنجال هایی که با «خصوصی» به وجود آورد این بار هم به یک داستان خاص یعنی هتک حیثیت یک بازیگر زن سینما پرداخته بود. از سوی دیگر محمدمهدی عسگرپور مدیرعامل خانه ی سینما با فیلمی با موضوع خانواده ی شهدا به تهیه کنندگی منوچهر محمدی به سالن های سینما آمد.اکران زمستان/فصل مرده ی اکران و جشنواره ای که هستفصل مرده ی اکران عنوانی ژورنالیستی است که روزنامه نگاران سینمایی به اکران های منتهی به جشنواره ی فیلم فجر و پس از آن می دهند که به نظر می رسد تعبیر درستی هم باشد. اگر چه سال گذشته فیلم ده نمکی درست یک هفته پس از جشنواره وارد چرخه ی اکران عمومی شد و توانست با فروش میلیاردی این قاعده را نقض کند اما فروش آثار ده نمکی و اقبالی که به فیلم های او وجود دارد را نمی توان به کل سینمای ایران تعمیم داد.در روز هایی که علاقه مندان پیگیر سینما چشم به روزنامه ها و سایت هایی سینمایی دوخته اند تا آخرین خبر ها از روند تولید فیلم ها برای جشنواره فجر را ببینند یک فیلم باید خیلی جذابیت و قدرت داشته باشد که این مخاطب را که در حال ذخیره کردن انرژی خود برای ده روز ویژه است را با خود همراه کند. در کنار این مسائل اختصاص سینما های عمومی به جشنواره فجرو توافق اکران فیلم ها را هم باید اضافه کرد مسئله ای که علی القاعده هر کسی که فیلمش در زمستان اکران می شود با آن مواجه خواهد شد.«ملبورن»،«لامپ صد»،«تمشک»،«روزگاری عشق و خیانت»،«خانه ای کنار ابرها» فیلم هایی بودند که در این فصل اکران و با تمام ویژگی هایی که در بالا ذکر شد به نمایش عمومی در آمدند. البته در بازه زمانی اسفند ماه ده بیست فیلم با سالنهای کم تعداد روی پرده رفت تا صرفا پرونده اکران عمومی آنها بسته شود و راهی شبکه نمایش خانگی شوند. شاید از فهرستی که در بالا عنوان شد می توان عنوان مظلوم ترین فیلم را به «خانه ای کنار ابرها» داد که با یک اکران بد نتوانست به آن چه که استحقاقش را داشت برسد. جمــع بنــدیبیشترین فروش ۹۳ متعلق به «شهر موشها۲» بود و کمترین میزان فروش نیز به فیلم سینمایی «اینجا شهر دیگری است» با دو ونیم میلیون تومان تعلق داشت که تنها ۱۵ روز در اکران باقی ماند. همچنین «شهر موشها۲» و «طبقه حساس» به ترتیب با ۱۳۹ و ۱۳۳ روز بیشترین روزهای اکران را به خود اختصاص دادند. اعداد تخمینی کل فروش امشال مخاطبی بالای ۷ میلیون نفر را برای سال ۹۳ نشان می دهد که عدد قابل توجهی است.شهر موش ها ۲، طبقه حساس، آتش بس ۲، معراجیها، رد کارپت، شیار ۱۴۳، خط ویژه، چ، کلاشینکف، ساکن طبقه وسط، خواب زده ها، آذر، شهدخت، پرویز و دیگران...، مجرد چهل ساله، آنچه مردان درباره زنان نمی دانند، آرایش غلیظ، ملبورن، امروز و پنج ستاره آثاری بودند که در ۹۳ توانستند به فروش میلیاردی دست پیدا کنند.آن چه در بالا گفته شد تنها بخشی از آن چیزی است که سینمای ایران به عنوان اکران عمومی در طول سال با آن مواجه بود. قوت آثار دفاع مقدس در جذب مخاطب و در کنار اقبال مردم به آثار طنز و فروش بالای یک فیلم با مخاطب کودک و نوجوان هریک پیامهای مشخصی برای فیلم سازان و متولیان سینمای ایران دارد. پیامهایی که به نظر می رسد جدی گرفته نشده و نگرانی هایی را برای اکران ۹۴ به وجود آورده است.برخلاف سال گذشته که اکثر آثار اکران از سبد جشنواره فجر بیرون آمده بود، پیش بینی می شود که در سال ۹۴ تعداد فیلم هایی که در جشنواره فیلم فجر که نمایش در نیامده و مستقیم وارد چرخه ی اکران عمومی خواهند شد افزایش یابد. امید است که با دقت نظری که مسئولان سینمایی کشور دارند این اکران ها که سبد فرهنگی خانواده های ایرانی را شکل می دهند به محلی برای تسویه حسابو بده بستان های صنفی میان سینماگران تبدیل نشود و اینگونه به آن چه که برای مردم ایران به نمایش عمومی گذاشته می شود با دقت نظر گزینش و انتخاب شود.منبع: فردا